बाजुरा,१३ चैत्र २०८१
सन्तोषी रावल ।
बाजुराको गौमुल गाउँपालिकामा फलाम खानीको सम्भाव्यता अध्ययन गरिएको छ । नेपाल सरकारको खानी तथा भूगर्भ विभागको जियोलोजिस्ट टोलीले फलामको सम्भावित स्थानमा पुगेर प्रारम्भिक अध्ययन गरेको हो।
गौमुल गाउँपालिकाका अध्यक्ष हरिबहादुर रोकायाले गाउँपालिकामा फलाम खानीको सम्भाव्यता अध्ययन गरिदिन उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्रीमा पहल गरेका थिए। ऐतिहासिक रूपमा सयौं वर्ष अगाडि फलाम उत्खनन गरेका धाउसहितका सामाग्री निर्माण गरी प्रयोगमा ल्याइरहेको तथ्यको आधारमा यस क्षेत्रको फलाम खानीको अध्ययन गरिएको हो।
नेपाल सरकारको खानी तथा भूगर्भ विभाग काठमाण्डौका जियोलोजिस्ट नविन वि.क. र राजेश शर्माको टोलीले अध्ययन गरेका छन्। पुराना पुस्ताले फलाम उत्खनन गरेका गुफाहरूमा पुगेर अध्ययन गरिएको जानकारी वडा नं. २ का वडाध्यक्ष देवबहादुर रोकायाले दिएका छन्।
अध्ययन गरिएको स्थानहरूमा गौमुल गाउँपालिका वडा नं. १ मा माणी खोलामा रहेको ७–८ मिटर लम्बाई र १–२ मिटर गोलाई भएको बाम्णा धाउ खानी गुफा, अम्लिसको २,७१७ मिटर उचाईमा रहेको नुवामाटा, वडा नं. २ का भूटिपरी, रनेडा, वडा नं. ३ का आला, वडा नं. ४ का निलासैन, वडा नं. ५ का पणीकोट लगायतका स्थानहरूमा फलाम खानीको प्रारम्भिक अध्ययन गरिएको जियोलोजिस्ट नविन विकले बताएका छन्।
अध्ययन टोलीले स्थानीय स्रोत साधन प्रयोग गरी फलाम निकालिएको ७ वटा खाल्डो फेला पारेका छन्। पुराना पुस्तासँग परामर्श गरी अध्ययन गरिएको थियो। कतिपय स्थानमा फलाम उत्खनन् गरिएको गुफा र सुरुङ भेटिएका छन् भने कतिपय पहिरोले पुरिएर निशानासम्म छैन। तथापि, अध्ययनका क्रममा हालसम्म कुनै ठोस प्रमाण भेटिएको छैन र परिक्षणका लागि स्याम्पल संकलन गरेर काठमाण्डौ पठाइएको छ।
जियोलोजिस्ट राजेश शर्माले स्याम्पल परीक्षणपछि फलाम खानीको उपस्थितिको बारेमा ठोस नतिजा सार्वजनिक गर्न सकिने बताए। विभिन्न स्थानमा फलाम पगालेर सामाग्री निर्माण गरेका किटहरू फेला परेका छन्, तर कुन स्थानबाट ल्याएर निर्माण गरिएका हुन् भन्ने कुरा अझै प्रमाणित गरिएको छैन।
अर्थात्, पहिलो चरणमा संकलित स्याम्पलहरूको परीक्षण गरिने र रिपोर्टका आधारमा क्रमशः अध्ययन गरिने जियोलोजिस्ट विकले बताएका छन्। रिपोर्टमा फलाम र अन्य धातुहरूको सम्भावना देखिएमा आगामी योजनासँगै अध्ययनको प्रक्रिया अघि बढाइने उनले बताए।
फलाम खानीको सम्भाव्यता अध्ययनपछि स्थानीय बासिन्दाहरू खुशी भएका छन् र परीक्षणको सफलताका लागि शुभकामना दिइरहेका छन्। वडा नं. ४ का वडाध्यक्ष अमर विकले भने, “फलाम खानीको सफल परीक्षण भएमा यहाँका स्थानीयले ठूलो लाभ पाउनेछन्।”
यस अध्ययन टोलीमा वडा अध्यक्ष सहित अन्य कर्मचारीको पनि सहभागिता रहेको थियो ।
