नेपालमा पछिल्लो समय राजनीतिक अवस्था खस्कँदो छ । परिवर्तनको सपना बोकेका नेपाली जनताले लोकतन्त्र, गणतन्त्र, संघीयता जस्ता ठूला परिवर्तनहरू देखे तर अपेक्षित परिणाम भने अझै टाढा छ । सत्तामा पुगेका राजनीतिक दलहरूबाट जनताले धेरै आशा गरेका थिए, तर आज त्यही जनता निराश छन्, असन्तुष्ट छन् ।
नेपाली युवाहरूमा जोश छ, जाँगर छ, केही गर्न चाहने इच्छाशक्ति छ । तर दुःखको कुरा, उनीहरूलाई आफूले सोचेको जस्तो काम गर्न सक्ने वातावरण छैन । देशमै बसेर केही गर्न खोज्दा राजनीतिक पहुँच, आर्थिक हैसियत र सत्तासँगको सम्बन्धले नै अवसर बनाउँछ वा भत्काउँछ ।
कमल रावलको विचार यस्तो छ ।
अनेरास्ववियू ,  विचार, आन्दोलन र नेतृत्व उत्पादनको विद्यालय
नेपाली राजनीति र सामाजिक परिवर्तनको लामो इतिहासमा अनेरास्ववियू (अखिल नेपाल राष्ट्रिय स्वतन्त्र विद्यार्थी यूनियन) को विशेष स्थान छ । यो केवल विद्यार्थी संगठन मात्र होइन, राजनीतिक प्रशिक्षण, नेतृत्व उत्पादन र सामाजिक मुद्दा उठाउने सशक्त प्लेटफर्म हो। धेरै वर्तमान राष्ट्रिय नेताहरू अनेरास्ववियूको गोदबाट हुर्किएर मुलधारको राजनीतिमा प्रवेश गरेका छन ्।
यही संगठनले राजतन्त्रविरुद्धको आन्दोलनदेखि गणतन्त्रको पक्षमा जनचेतना फैलाउने काममा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको थियो। अहिले पनि देशका क्याम्पस र विश्वविद्यालयहरूमा अनेरास्ववियूले शिक्षा, रोजगारी, सामाजिक न्याय र युवा सशक्तिकरणका विषय उठाउँदै आएको छ ।
तर अहिले विद्यार्थी संगठनहरूमा पनि गुटबन्दी, सत्तालोलुपता र नातावाद प्रवेश गरिरहेको चिन्ता सर्वत्र देखिन्छ। अनेरास्ववियू जस्तो संगठनले यस अवस्थालाई चुनौती दिनुपर्छ। यथार्थ र विचारमा आधारित नेतृत्व उत्पादन गर्नु, वास्तविक मुद्दामा आन्दोलन चलाउनु, अनि राजनीतिलाई “सेवा“ को माध्यम बनाउनतर्फ युवालाई उन्मुख गराउनु यसको आजको ऐतिहासिक जिम्मेवारी हो ।
अनेरास्ववियूले युवा पुस्ताको आवाज राज्यसम्म पु¥याउने पुल बन्ने हो । जब विद्यार्थी संगठनहरू विचार, इमानदारी र जनताको पक्षमा खडा हुन्छन्, त्यही दिनदेखि राजनीतिमा आशाको ज्योति फेरि बल्छ ।
राजनीतिमा सेवा होइन, स्वार्थको वर्चस्व
राजनीति जनताको सेवा गर्ने माध्यम हो भन्ने धारणा क्रमशः कमजोर हुँदै गएको छ । राजनीतिको नाममा गुटबन्दी, स्वार्थ, कमिशन, सत्ताको खेल र शक्ति प्रदर्शनले नेपाली राजनीति दूषित बन्दै गएको छ । एउटाले अर्कोलाई ढाकछोप गरिदिने, भ्रस्टाचारको संरक्षण गर्ने प्रवृत्तिले गर्दा जनताको हितमा हुने नीति, कार्यक्रम र योजना केवल कागजमा सीमित छन् ।

कुनै बेला परिवर्तनको सपना देखाउँदै आएको कांग्रेस, एमाले, माओवादीजस्ता दलहरूले जनताको भावना बुझ्न नसकेका कारण, आज जनताबीच पुनः राजतन्त्रको माग उठ्न थालेको छ । त्यो मागले विगतको पीडाबाट मुक्त गराउने होइन, बरु लोकतान्त्रिक यात्राको क्षयीकरण गराउने खतरा बोकेको छ ।
युवाको लागि राजनीतिमा स्थान छैन ?
आज राजनीतिमा आउन पैसा चाहिन्छ भन्ने मान्यता गहिरो बनेको छ । आर्थिक हैसियत नभएको मान्छे—भखभल क्षमता, सोच र नेतृत्व गुण भए पनि—राजनीतिक मैदानमा टिक्न सक्दैन भन्ने सन्देश आजको व्यवस्थाले दिएको छ । अझ गम्भीर कुरा के भने, अब राजनीति ’नेता बन्ने’ होइन ’नेताको पछि लाग्ने’ हो भन्ने सन्देश फैलिँदै गएको छ ।
सामाजिक सञ्जालमा देखिनु, टिकटक–फेसबुकमा भाइरल हुनु, नेताहरूको शैलीको नक्कल गर्नु—यिनै कुरालाई अबको राजनीतिक पहिचान मान्न थालिएको छ । यस्ता प्रवृत्तिले गहिरो सोच, विचार, योजना र जनताप्रति उत्तरदायित्वको राजनीति कमजोर बनाउँदै लगेको छ ।

अबको राजनीति–पेसा होइन, सेवा बनोस्
राजनीति कमाई खाने भाँडो होइन, समाज परिवर्तनको साधन हो । यो बुझ्न जरुरी छ कि राजनीति समस्याको समाधान हो, समस्या सिर्जना गर्ने माध्यम होइन । अब हामीले राजनीतिक नेतृत्वमा आउने मान्छे त्यो हेर्नुपर्छ जसले जनताको पीडा बुझ्छ, गहिराइमा सोच्न सक्छ, अनि सच्चा सेवाभाव राख्दछ ।
हामीले युवालाई अघि ल्याउने वातावरण बनाउनु पर्छ । स्थानीय तहदेखि संघसम्म, अवसर दिने नीति बनाउनु पर्छ । “तिमीमा सोच छ, क्षमता छ, अब देशका लागि काम गर“ भन्ने प्रेरणा राज्यले दिन सक्नुपर्छ । देशमा बस्ने युवाले नै जब देशमा काम गर्न सक्छ, तब मात्र वैदेशिक रोजगारीको विकल्प खुम्चिन्छ र मुलुकको विकास सम्भव हुन्छ ।
अन्त्यमा
नेपालको राजनीतिले धेरै उतारचढाव पार गरिसकेको छ । अबको आवश्यकता हो—सफा नियत, स्पष्ट सोच र देशप्रेमले भरिएको नयाँ नेतृत्व । राजनीतिको नाममा गुटबन्दी होइन, नीति निर्माण चाहिएको छ । भ्रस्टाचारको संरक्षण होइन, इमानदारीको प्रवद्र्धन आवश्यक छ ।
र हामी सबैको दायित्व हो—नयाँ पुस्तालाई मार्गदर्शन दिनु, राजनीतिलाई सेवा र समर्पणको माध्यम बनाउनु । जब राजनीति समाज परिवर्तनको नसा बन्छ, तब मात्र नेपालको भविष्य उज्यालो हुनेछ ।