काठमाडौं, ६ भदौं । सन २०२० सम्म विश्वको ८५ प्रतिशत जनसंख्या कुनै न कुनै धर्मसँग जोडिएको छ । सन् २०२० को तथ्याङ्कले धर्म अझै पनि मानव समाजको पहिचान र जीवनको महत्वपूर्ण हिस्सा रहेको देखाउँछ।
संसारको लगभग ८५ प्रतिशत जनसंख्या कुनै न कुनै धर्मसँग सम्बन्धित छ। यसको मतलब धार्मिक विश्वास र परम्पराहरू अझै पनि मानव समाजको केन्द्रमा छन्। चाहे त्यो क्रिस्चियन होस्, इस्लाम होस्, हिन्दु होस् । सँगै तिनीहरूले सम्पूर्ण संसारको संस्कृति र राजनीतिलाई गहिरो प्रभाव पार्छ।
धर्म भनेको आस्थाको कुरा मात्र होइन, यसले सामाजिक संरचना, जीवनशैली र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धलाई पनि असर गर्छ । विश्व भविष्यमा कता जान्छ भनेर बुझ्नको लागि धर्महरूको विश्वव्यापी जनसंख्या अध्ययन गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ।
ईसाई
विश्व जनसंख्या समीक्षाको रिपोर्ट अनुसार ईसाई धर्म संसारको सबैभन्दा ठूलो धर्म हो। २०२० मा यसको फलोअरहरूको संख्या लगभग २.३८ अर्ब थियो। ईसाई धर्म संसारको सबैभन्दा ठूलो धर्म हो। यो सम्पूर्ण विश्वको कुल जनसंख्याको लगभग ३१ प्रतिशत हो। ईसाई धर्म युरोप, अमेरिका र अफ्रिकामा प्रमुख छ। क्याथोलिक, प्रोटेस्टेन्ट र पूर्वी अर्थोडक्समा क्रिस्चियन धर्ममा विभिन्न आस्थाका मानिसहरू छन्। तिनीहरूको विभिन्न धार्मिक परम्परा र पूजा विधिहरूको बावजुद सबै येशू ख्रीष्टको सन्देशमा आधारित छन्।
इस्लाम
इस्लाम संसारको दोस्रो ठूलो धर्म हो। अनुयायीको संख्यामा इस्लाम दोस्रो स्थानमा छ । यसको फलोअर्सको संख्या १ अर्ब ९१ करोड छ। यो संसारको कुल जनसंख्याको लगभग २५ प्रतिशत हो। इस्लामका अनुयायीहरू मुख्यतया मध्य एशिया, मध्य पूर्व, इन्डोनेसिया, पाकिस्तान र अफ्रिकामा पाइन्छ। जनसंख्या अन्वेषकहरूले अनुमान गरेका छन् कि २०५० सम्म इस्लाम ईसाई धर्मको स्तरमा पुग्नेछ। यसको कारण मुस्लिम बाहुल्य देशहरूमा उच्च जन्मदर रहेको मानिन्छ।
हिन्दु
हिन्दू धर्म संसारको तेस्रो ठूलो धर्म हो। यहाँ हिन्दू धर्म मान्नेको संख्या १ अर्ब १६ करोड छ । विश्वमा यसको हिस्सा लगभग १५ प्रतिशत छ। हिन्दू धर्म मुख्यतः भारत र नेपालमा पछ्याइएको छ। हिन्दू धर्मलाई सनातन धर्म पनि भनिन्छ। यो वेद, उपनिषद, गीता र पुराण जस्ता धर्मशास्त्रीय परम्पराहरूमा आधारित छ र यसको प्रभाव योग, ध्यान र संस्कृतिको माध्यमबाट विश्वभर फैलिएको छ।
बुद्ध
विश्वको चौथो ठूलो धर्म बुद्ध धर्म हो। यो गौतम बुद्धद्वारा स्थापित भएको थियो । यसमा विश्वास गर्नेको संख्या ५०.७ करोड छ । चीन, जापान, थाइल्याण्ड, श्रीलंका, म्यानमार र तिब्बतमा यस धर्ममा विश्वास गर्ने मानिसहरू बस्छन्। बुद्ध धर्म अहिंसा, ध्यान र निर्वाणको अवधारणामा केन्द्रित छ।
यो विशेष गरी पूर्वी एशियाको सांस्कृतिक पहिचानको हिस्सा हो। यस बाहेक लोक धर्म मान्नेहरुको बाक्लो जनसंख्या छ । जुन विशेषगरी समुदाय र जनजातिमा पुस्तादेखि पुस्तामा सर्दै आएको छ । यसको संख्या ४३ करोड छ । यसमा अफ्रिकी परम्परागत धर्महरू, चिनियाँ लोक धर्महरू, मूल निवासी अमेरिकी र अष्ट्रेलियाली आदिवासी विश्वासहरू समावेश छन्।
संसारमा अन्य साना धर्मका मानिसहरू पनि बस्छन्। यी ती हुन्, जसका अनुयायी संख्यामा थोरै छन् तर सांस्कृतिक र ऐतिहासिक रूपमा महत्त्वपूर्ण छन्। यसमा शिन्टो (जापान), ताओवाद (चीन), सिख धर्म (भारत) र जैन धर्म (भारत) पर्छन्। तिनीहरूको जनसंख्या ६.१ करोड छ।
